การชำระดอกเบี้ยเกินอัตราโดยมีการเรียกเกินอัตราที่กฎหมายกำหนดเป็นการฝ่าฝืนกฎหมายนิติกรรมการกู้ยืมตกเป็น “ โมฆะ ” ดอกเบี้ยที่ชำระเกินไปนั้นจะมีการคืนหรือไม่ หรือสามารถนำไปหักยอดหนี้ได้หรือไม่นั้น ขึ้นอยู่กับผู้ชำระทราบหรือไม่ว่าตนชำระตามอำเภอใจโดยรู้อยู่แล้วว่าไม่มีความผูกพันที่ต้องชำระ หากมีการชำระตามอำเภอใจตาม มาตรา47 ก็เรียกคืนไม่ได้หรือนำไปหักยอดหนี้ไม่ได้ กรณีจึงขึ้นอยู่กับพฤติกรรมข้อเท็จจริงเป็นรายกรณีไป
สอบถามเพิ่มเติม 091-0473382
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 653 วรรคแรกได้วางบทบัญญัติไว้ว่า “ ในการกู้ยืมเงิน กว่า 2,000 บาทขึ้นไปนั้น ถ้าไม่ได้มีหลักฐานแห่งการกู้ยืมเป็นหนังสืออย่างหนึ่งอย่างใด พร้อมลงลายมือชื่อผู้ยืมเป็นสำคัญ ท่านว่าจะฟ้องร้องบังคับคดีหาได้ไม่ ”
ซึ่งจากบทบัญญัติตามข้อกฎหมายดังกล่าวข้างต้นนี้ ก็จะตั้งข้อสังเกตได้ดังนี้
3.หลักฐานเป็นหนังสือนั้นไม่จำเป็นต้องมีในขณะกู้ยืมเงินกัน แม้จะมีหลักฐานเป็นหนังสือในภายหลัง แต่ก่อนฟ้องคดีก็เป็นอันใช้ได้แล้ว
สอบถามเพิ่มเติม 091-0473382
ฎีกาที่ 530/2522
ผู้ขอรับชำระหนี้
การขอรับชำระหนี้เงินที่จำเลยกู้ยืม ผู้ขอรับชำระหนี้ไป แต่การกู้ยืมเงินนั้นจำเลยไม่ได้ทำหลักฐานแห่งการกู้ยืมเป็นหนังสือให้ผู้ขอรับชำระหนี้ยึดถือไว้ จำเลยเพียงแต่ออกเช็คให้ผู้ขอรับชำระหนี้ยึดถือไว้เท่านั้น เช็คที่จำเลยออกให้ผู้ขอรับชำระหนี้ยึดถือไว้ไม่มีคำว่ากู้หรือยืม ข้อความในแชตก็ไม่มีคำว่าเป็นการกู้ยืม สภาพของเช็คก็เป็นการใช้เงินไม่ใช่การกู้ยืม เช็คที่จำเลยออกให้ผู้ขอรับชำระหนี้จึงไม่ใช่เป็นหลักฐานแห่งการกู้ยืม เมื่อผู้ขอรับชำระหนี้ไม่มีหลักฐานแห่งการกู้ยืมเป็นหนังสือลงลายมือชื่อผู้มาแสดงหนี้ที่ขอรับชำระหนี้จึงเป็นหนี้ที่ต้องฟ้องร้องให้บังคับคดีไม่ได้
หลักฐานเป็นหนังสือนั้น ไม่จำเป็นว่าจะต้องเป็นสัญญากู้ยืมเงินเสมอไป แต่จะปรากฏหลักฐานเป็นหนังสือในรูปแบบใดก็ได้ที่มีลายมือชื่อผู้กู้ ลงไว้เป็นสำคัญ เช่น จดหมายโต้ตอบ หนังสือรับสภาพหนี้ บันทึกการเปรียบเทียบของอำเภอรายงานการประชุม รายงานประจำวันเกี่ยวกับคดีของเจ้าพนักงานตำรวจเป็นต้น การมีหลักฐานดังกล่าวก็ถือว่าเป็นหลักฐานที่สามารถนำมาใช้ในการฟ้องคดีได้แล้ว
ฎีกาที่ 36/2555
เอกสารหมาย จ.2 นอกจากจะเป็นหลักฐานว่าจำเลยรับโฉนดที่ดินจาก ส.แล้ว เอกสารดังกล่าวยังมีข้อความที่แสดงว่าเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน 2536 จำเลยได้ผู้ยืมเงินจากจำนวน 2 ล้านบาท จึงเป็นหลักฐานแห่งการกู้ยืมเงินเป็นหนังสือ แม้จำเลยซึ่งเป็นผู้กู้ ไม่เจตนาให้เป็นหลักฐานแห่งการกู้ยืมเงินกันก็ตาม แต่การที่คู่สัญญาไม่ได้ทำสัญญากู้ยืมกันเป็นหนังสือไว้แล้ว หามีผลทำให้เอกสารฉบับนี้ไม่เป็นหลักฐานแห่งการกู้ยืม โจทก์จึงใช้เอกสาร หมาย จ. 2 เป็นหลักฐานแห่งการกู้ยืมเป็นหนังสือได้
สอบถามเพิ่มเติม
091-0473382
กรณีที่มีการให้กู้ยืมเงินโดยวิธีการตามพระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ หากมีการดำเนินการต่างๆตามที่กฎหมายบัญญัติ กรณีนี้ก็ถือว่ามีการลงลายมือชื่อ และมีหลักฐานจากการกู้ยืมแล้ว
คำพิพากษาฎีกาที่ 8089/2556
การที่จำเลยนำบัตรกดเงินสดควิกแคชไปถอนเงินสดและใส่รหัสส่วนตัว เปรียบได้กับการลงลายมือชื่อตนเอง การทำรายการเบิกถอนเงินตามที่จำเลยประสงค์และกดเงินยืนยันทำรายการพร้อมรับเงินสดและสลิปไปแล้ว การกระทำดังกล่าวถือเป็นหลักฐานการกู้ยืมเงินจากโจทก์ตามพ.ร.บ.ว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ.2544 มาตรา 7, 8 และ 9 จำเลยรับว่าเป็นหนี้โจทก์ขอขยายเวลาชำระหนี้ โดยจำเลยลงลายมือชื่อมาแสดง จึงรับฟังเป็นพยานหลักฐานแห่งการกู้ยืมอีกอย่างหนึ่ง โจทก์จึงมีอำนาจในการฟ้องคดีได้
การชำระดอกเบี้ยเกินอัตราโดยมีการเรียกเกินอัตราที่กฎหมายกำหนดเป็นการฝ่าฝืนกฎหมายนิติกรรมการกู้ยืมตกเป็น “ โมฆะ ” ดอกเบี้ยที่ชำระเกินไปนั้นจะมีการคืนหรือไม่ หรือสามารถนำไปหักยอดหนี้ได้หรือไม่นั้น ขึ้นอยู่กับผู้ชำระทราบหรือไม่ว่าตนชำระตามอำเภอใจโดยรู้อยู่แล้วว่าไม่มีความผูกพันที่ต้องชำระ หากมีการชำระตามอำเภอใจตาม มาตรา47 ก็เรียกคืนไม่ได้หรือนำไปหักยอดหนี้ไม่ได้ กรณีจึงขึ้นอยู่กับพฤติกรรมข้อเท็จจริงเป็นรายกรณีไป
กฎหมายห้ามเรียกดอกเบี้ยเกินอัตราฉบับเดิมคือ พระราชบัญญัติห้ามเรียกดอกเบี้ยเกินอัตรา พ.ศ..2475 มีเรื่องกฎหมายต่างๆมากมายที่ศาลฎีกาได้มีคำวินิจฉัยไว้ แม้กฎหมายฉบับดังกล่าวจะได้มีการยกเลิกไปโดยพระราชบัญญัติห้ามเรียกดอกเบี้ยเกินอัตรา มาตรา2560 แล้ว แต่หลักการสาระสำคัญโดยเฉพาะฐานความผิดของกฎหมายเก่าและกฎหมายใหม่นั้นใกล้เคียงกัน ดังนั้นแนวบรรทัดฐานคำวินิจฉัยของศาลฎีกาตามกฎหมายเก่าจึงสามารถนำมาใช้เทียนในประเด็นต่างๆได้จึงเห็นสมควรปรึกษาข้อกฎหมายต่างๆ
กรณีมีอำนาจตามกฎหมายในการเรียกดอกเบี้ยทบต้น หากมีอำนาจตามกฎหมายในการเรียกดอกเบี้ยทบต้นก็สามารถทำได้และว่าการเรียกดอกเบี้ยทบต้นเมื่อรวมแล้วเกินอัตราตามกฎหมายก็ไม่ต้องห้าม
ฎีกาที่ 658 – 659/2511
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา655 กฎหมายยอมให้คิดดอกเบี้ยทบต้นได้เป็นพิเศษ ทั้งนี้เมื่อ รวมดอกเบี้ยทบต้นเข้าด้วยกันจะทำให้ดอกเบี้ยเกินอัตราร้อยละ15 ต่อปีก็ไม่ขัดต่อพระราชบัญญัติห้ามเรียกดอกเบี้ยเกินอัตรา มาตรา 2475, มาตรา 3
ข้อตกลงของจำเลยที่ยอมให้โจทก์ซึ่งเป็นธนาคารพาณิชย์คิดดอกเบี้ยทบต้นเป็นรายเดือนโดยโจทก์เรียกดอกเบี้ยอยู่แล้วในอัตราร้อยละ 15 ต่อปีนั้นเป็นข้อตกลงตามประเพณีการค้าที่คำนวณดอกเบี้ยทบต้นในบัญชีเดินสะพัดจึงใช้ได้ “ ไม่เป็นโมฆะ ”
สอบถามเพิ่มเติม 091-0473382
เกี่ยวกับการห้ามเรียกดอกเบี้ยเกินอัตรานั้นมีกฎหมายคือพระราชบัญญัติห้ามเรียกดอกเบี้ยเกินอัตราพุทธศักราช 2475 บัญญัติไว้เนื่องจากทางรัฐบาลเห็นว่าการให้กู้ยืมโดยอัตราดอกเบี้ยสูงเกินควรเป็นเรื่องที่เป็นทางเสื่อมประโยชน์ของบ้านเมืองสมควรป้องกันและสะท้อนให้ต้องเสียดอกเบี้ยเกินอัตราที่กฎหมายกำหนด ดูถ่ายทอดสดกันอยู่ที่ว่ามาตรา 3 และมาตรา 4 ซึ่งบัญญัติไว้ดังนี้
มาตรา 3 บุคคลใด
(ก) ให้บุคคลอื่น ยืมเงินโดยคิดดอกเบี้ยเกินกว่าอัตราที่กฎหมายกำหนดไว้หรือ
(ข) เพื่อปิดบังการเรียกดอกเบี้ยเกินอัตราท่านบัญญัติไว้ในกฎหมายบังอาจกำหนด ข้อความมันไม่จริงในเรื่องจำนวนเงินกู้หรืออื่นๆไว้ในหนังสือสัญญาหรือสถานที่เปลี่ยนมือได้หรือ
(ค) นอกจากดอกเบี้ยยังบังอาจ กำหนดจะเอาหรือรับเอาซึ่งกำไรอื่นเป็นเงินหรือสิ่งของโดยวิธีการเพิกถอนหนี้หรืออื่นๆจนเห็นได้ชัดว่าประโยชน์ที่ได้รับนั้นมากเกินส่วนอันสมควรดำเนินไขแห่งการกู้ยืม
ท่านว่าบุคคลนั้นมีความผิดฐานเรียกดอกเบี้ยเกินอัตราต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปีหรือปรับไม่เกินสองพันบาทหรือทั้งจำทั้งปรับ
มาตรา44 บุคคลใดโดยรู้อยู่แล้วได้มาแม้จะได้เปล่าซึ่งสิทธิ์ที่จะเรียกร้องจากบุคคลอื่นอันผิดบัญญัติที่กล่าวไว้ในมาตราก่อนและใช้สิทธิ์นั้นหรือพยายามถือเอาประโยชน์แห่งถิ่นนั้นท่านว่าบุคคลนั้นมีความผิดต้องระวางโทษดังที่บัญญัติไว้ในมาตราก่อนนั้น
สอบถามเพิ่มเติม 091-0473382
คดีความที่เกิดขึ้นแล้วทุกๆคดี ส่วนใหญ่ศาลมักที่จะเปิดโอกาสให้คู่ความทั้งสองฝ่ายให้มีการพูดคุยเจรจาคดีที่เป็นความกันก่อนอยู่เสมอ และหากตัวความสามารถตกลงกันได้ ในทางคดีแพ่งเขาเรียกกันว่า “ การทำสัญญาประนีประนอมยอมความกันที่ศาล ”
การทำสัญญาประนีประนอมที่ศาลนั้น หากคู่ความสองฝ่ายตกลงจัดทำขึ้นมาแล้วตามเจตนารมณ์ทั้งสองฝ่ายแล้ว ศาลก็จะมีคำพิพากษาและตัดสินคดีให้เสร็จสิ้นไปตามที่สองฝ่ายได้ตกลงกัน ส่งผลให้คดีความที่ศาลเสร็จสิ้นโดยทันทีได้
ส่วนหลังจากตกลงกันแล้ว หากคู่ความฝ่ายใดผิดนัดตามเงื่อนไขที่ได้ตกลงไว้ในสัญญายอม ตัวความอีกฝ่ายอาจยื่นคำร้องขอต่อศาลให้สามารถดำเนินการบังคับคดีไปตามคำพิพากษาของศาลได้
สอบถามเพิ่มเติม 091-0473382
ฎีกาที่ 530/2522
ผู้ขอรับชำระหนี้
การขอรับชำระหนี้เงินที่จำเลยกู้ยืม ผู้ขอรับชำระหนี้ไป แต่การกู้ยืมเงินนั้นจำเลยไม่ได้ทำหลักฐานแห่งการกู้ยืมเป็นหนังสือให้ผู้ขอรับชำระหนี้ยึดถือไว้ จำเลยเพียงแต่ออกเช็คให้ผู้ขอรับชำระหนี้ยึดถือไว้เท่านั้น เช็คที่จำเลยออกให้ผู้ขอรับชำระหนี้ยึดถือไว้ไม่มีคำว่ากู้หรือยืม ข้อความในแชตก็ไม่มีคำว่าเป็นการกู้ยืม สภาพของเช็คก็เป็นการใช้เงินไม่ใช่การกู้ยืม เช็คที่จำเลยออกให้ผู้ขอรับชำระหนี้จึงไม่ใช่เป็นหลักฐานแห่งการกู้ยืม เมื่อผู้ขอรับชำระหนี้ไม่มีหลักฐานแห่งการกู้ยืมเป็นหนังสือลงลายมือชื่อผู้มาแสดงหนี้ที่ขอรับชำระหนี้จึงเป็นหนี้ที่ต้องฟ้องร้องให้บังคับคดีไม่ได้
สอบถามเพิ่มเติม
091-0473382 , 02- 1217414
